Yemek Pişirme Türlerine Göre Enerji Maliyetlerinin Karşılaştırması
Enerji maliyetlerinin günlük olarak değiştiği şu günlerimizde yemek pişirirken hangi yakıt/enerji türünün daha ucuz olduğunu hiç düşündünüz mü? Enerjide dışa bağımlı olduğumuz için küçük bir kur dalgalanmasında da elektrik, doğalgaz faturalarımızın veya tüp fiyatlarının enerji birim maliyetleri anlık olarak değişebiliyor. Peki mutfakta yemek pişirirken hangi ısıtma türünü kullanmak daha az cep yakar? Bu makaledeki bilgi ve analizler, ocakta hangi yemek pişirme türünün en ucuz maliyetli olduğunu göstermektedir.
Özellikle yeni ocak/davlumbaz seti almayı düşünenler için önce yeni ocağın türüne karar verilmelidir: Gazlı ocak mı, yoksa elektrikli mi? Eğer yemek yaparken illa alev görmek ve ocağın gücünü ayarlayınca bunu görsel olarak alev büyüklüğündeki değişimle gözlemlemek istiyorsanız, ibre gazlı ocağa çevrilmiş demektir. Bir de mutfağınızda doğalgaz bağlantısı varsa, karar verilmiş sayılır.
Ancak yakıt olarak tüpgaz(12 kg'lık büyük mutfak tüpü) kullanacaksanız, tüplü ocak almadan önce bir kez daha düşünmeniz gerekebilir. Tablodan göreceğiniz gibi, doğalgaza kıyasla tüpgazla pişirmenin maliyeti yaklaşık 2 kat. Siz 12 kg'lık tüpgaza 220 TL öderken, mutfağında doğalgaz kullanan bir komşunuz aynı miktar pişirme için sadece 53 TL ödeyecektir. Tabi bu göreceli maliyetler doğalgaz, tüpgaz ve elektrik fiyatlarındaki değişimlere bağlı olarak değişebilir. Ama en ucuzdan en pahalıya olan doğalgaz-elektrik-tüpgaz maliyet sıralaması pek değişmez.
Mutfakta pişirme için kullandığınız doğalgaz, tüpgaz veya elektrik enerjisinin, pişirmeyi gerçekleştirmek üzere tava veya tencereye giren faydalı kısmına pişirme enerjisi denir. Pişirme enerjisinin pişirme esnasında tüketilen toplam enerjiye oranına da pişirme verimi denir. Pişirme verimi, doğalgaz ve tüplü olarak da bilinen tüpgazlı ocaklarda %35–60 arasındadır. Bu verim elektrikli ocaklarda %90’a varmaktadır. O yüzden indiksiyonlu ocaklar, en verimli ocaklar olarak bilinmektedir.
Tablo. 4 Ocak 2022 fiyatlarıyla (KDV dahil) konutlarda mutfak ocaklarında kullanılan yakıtların karşılaştırmalı maliyeti:
Tablodan görüldüğü gibi, aynı miktar pişirme için, doğalgazla pişiren bir aile 78 TL öderken tüpgaz ile pişiren bir aile 336 TL ödemektedir. İndiksiyonlu elektrikli ocak kullananlar ise aynı pişirme için 177 TL ödemektedir. Bu durumda mutfak yakıt maliyetlerini asgari seviyeye indirmek için ne yapılacağı açıktır: Evlerinde doğalgaz hattı bulunanlar doğalgazlı ocak kullanmalı, doğalgaz bağlantısı olmayanlar da tüpgazlı ocak yerine elektrikli ocakları tercih etmelidir. Tüpgaz yerine indiksiyonlu elektrikli ocak kullanarak, yemek pişirme maliyetini daha da azaltmak mümkündür.
İndiksiyonlu ocaklar sadece dökme demir veya çelik gibi manyetize olabilen tava ve tencerelerle çalışır. Eğer mevcut tava ve tencereleriniz çoğunlukla alüminyum ve bakır ise, bu seçeneği tekrar değerlendirmeniz gerekir. Ayrıca, indiksiyonlu ocaklar, diğer ocaklara kıyasla çok daha verimli olmalarına ve daha hızlı pişirmelerine rağmen, daha pahalıdır. Mutfağınızda 3 fazlı bir bağlantı yoksa ve yeni bir hat çektirmenin maliyetine katlanmak istemiyorsanız, alacağınız indiksiyonlu ocağın 230 Volt ile çalışan bir model olduğundan da emin olmalısınız.
Mutfakta pişirme maliyetini düşürmek için yüksek verimli bir ocak almak iyi bir başlangıçtır, ama yeterli değildir. Pişirme alışkanlıklarımız yani ocağımızı nasıl kullandığımız da önemlidir. Örneğin küçük bir tavayı büyük bir ocak gözünün üzerine koymak, enerji verimliliğini yarı yarıya azaltabilir. Çünkü tavanın dışına taşan alev veya elektrik ısısı, pişirmeye hiç katkı sağlamadan sadece ortamı ısıtır. Ayrıca çay demlenirken veya makarna yaparken ocağı kısmamak ve yüksek ateşte tutmaya devam etmek, gereksiz yere enerji ve para israfı etmektir.
Gaz veya elektrikli ocak seçiminde, ilk satın alma ve yakıt maliyetine ek olarak dikkate alınması gereken diğer konular sağlık, güvenlik, konfor, temizlik ve estetiktir. Doğalgaz veya tüpgazlı ocaklar ortama karbondioksit ile beraber, yanma esnasında oluşan bazı zararlı gazlar da salarlar. Bu gazlar havalandırma ile etkin bir şekilde dışarıya atılmazsa, sağlık riski oluşturur. Ayrıca, doğalgaz veya tüpgazlı ocaklar elektrikli ocaklara kıyasla daha verimsiz olduklarından, ortamı daha çok ısıtırlar ve mutfaktakilerin konfor seviyesini düşürürler. Alevler de yanma ve yangın riskini artırır. Bu ocakları temizlemek de daha zordur. Elektrikli ocaklar, özellikle indiksiyonlu olanlar, mutfağı daha serin ve konforlu, havayı da daha temiz tutarlar. İndiksiyonlu ocak durumunda mutfakta yanma ve yangın riski en düşüktür. Normal elektrikli ve indiksiyonlu ocakların görünen yüzü ayna gibi düz bir cam olduğundan hem temizlemeleri kolay, hem de estetik olarak daha alımlıdır.
Bu bilgilendirmenin amacı, yemek ısıtma çeşitlerine göre sayısal analiz ve karşılaştırma yapma, yeni ocak almayı düşünenler içinde bilgiye dayalı olarak en doğru tercihi yapmalarında yardımcı olmaktır.
Hazırlayan :
Enerji Sistemleri Mühendisi
Rahmi İLTERİŞ
Yorumlar
Yorum Gönder